Donderdag 07.00 uur. Uit de kamer naast mij, hoor ik zijn stem. Baard in de keel, klinkt het: “tsja doen?”. De dag begint. De vierde dag in deze bizarre tijd. Waarin de wereld stilstaat, maar zijn wereld door moet gaan… Hij is 16 jaar, een peuter in een puberlijf. Niet gezond geboren, kind gebleven. Al 16 jaar leeft hij in zijn eigen wereld, wij met hem.

Social distancing, voor ons al jaren een feit… want verstandelijk beperkt en autistisch, daarvoor gaat deze maatschappij net iets te snel. Al 16 jaar in zijn eigen vertrouwde wereldje, Daarin blijft hij staande. Daarin is hij blij. Maar nu gooit meneertje Corona-Griep roet in het eten. Als in een kinderverhaal aan hem verteld, zodat hij het begrijpt.

Zijn ogen zoekend naar houvast in de mijne, zijn zware stem die vraagt “tsja doen?” Wat moeten we nu doen? Want zijn veilige wereldje, zijn houvast, bestaat ineens niet meer. Onder zijn voeten weggeslagen. Zoals dat voor velen van ons nu geldt… Overgenomen door meneertje Corona-Griep.

Zoekend naar houvast, hou me vast, deze dag.  

Het is zondag; vaste prik: 10.15 uur koffie drinken bij oma. Met een zondagskoek. Maar vandaag niet. Hij snapt het niet. Slaat op mijn hoofd en zegt “toe”.. Nee, het kan niet. Oma is ziek. Dat is niet zo… gelukkig (nog?) niet. Toch zeg ik het, anders snapt hij het niet.

Tsja doen? Klinkt zijn zware stem. Goeie vraag. Wat gaan we nu doen? Rondrijden en wandelen. Onze vaste invulling voor de zondagmiddag. Waar anderen zich dan storten, in sport, spel, ontspanning, avontuur, zoeken wij de rust. Om te wandelen met hem.

Even op een bankje zitten. Een boodschapje doen bij AH. Maar deze zondag, zijn onze rustige plekjes, een vervanging voor sport, spel en plezier. En met deze drukte, verworden tot een gevaarlijk avontuur.

We rijden terug naar huis. Geen oma. Geen wandeling. Zijn ogen staan dof. Mijn hart doet pijn. Tsja doen? vraagt zijn zware stem. Thuis jongen, we blijven thuis. En ik voel een boosheid. Boosheid naar sport, spel en plezier, en dit hachelijke avontuur.         

Dit verhaaltje gaat niet over hem. Maar over zijn moeder. Indirect, nee, heel direct toch over hem. En haar gevoel over zijn kwetsbaarheid in deze samenleving. Niet alleen nu, in Corona-tijd, altijd al. Want zoals eerder gezegd; verstandelijk beperkt, autistisch, niet gezond geboren, kind gebleven; daarvoor gaat deze maatschappij net iets te snel. Net als voor veel andere kwetsbare mensen. Beperking, gebrek, anders-zijn, of geen middelen beschikbaar? Dan sta je al snel aan de zijlijn. Participatie, aansluiting, meedoen… hoe en waar dan? Social distance, eenzaamheid op de loer. Niks nieuws.  

Maar nu… Ineens volop aandacht voor kwetsbare groepen… Voor eenzaamheid. Wordt er gezwaaid, getekend, gezongen, zijn er berenjachten, krijttekeningen en kaartenacties. Want niemand mag toch eenzaam zijn, niet in coronatijd. Straten worden versierd met vlaggetjes, Er wordt geklapt en sirenes klinken als serenades. Ondanks het gevaar dat dreigt, lijkt het wel koningsdag. Met een lintjesregen voor zorg en onderwijs, voor schoonmakers, vakkenvullers en vuilnismannen. Ineens gezien en gewaardeerd.

Samen met de kwetsbare groepen, zijn zij nu verworden tot een bron van nationaal “vermaak”. Koningsdag zonder rommelmarkt. Voor hen die even niets beters te doen hebben nu. Begrijp me niet verkeerd; “vermaak” in de goede zin van het woord. Maar toch… ergens voelt het hypocriet; dat zwaaien en paaien. Want die zijlijn, daar staan al jaren kwetsbare mensen, En daar wordt al jaren gezorgd en verzorgd, Met hart en ziel, uit het zicht van een jachtige maatschappij. Wat niet weet, wat niet deert.  

Corona deert iedereen. Brengt verbondenheid? Echt? En voor altijd? Of is het schone schijn? Schone schijn, die het werkelijke leed verbergt, Kijk mij eens goed zijn! Maar straks lonken weer vrijheid, feest en festival, Daar waar onze kleine land groot in is, En mens en maatschappij al decennia op teren. 

De zijlijn weer beschikbaar voor hen die daar al stonden. Wordt er naar ze gezwaaid en dag gezegd. Net als nu, maar dan anders. Net als toen… ze daar al stonden?  

Lieve jongen, ik zie je staan, ik blijf naast je staan. Als anderen weer gaan. 

Al dagen maakt hij onderdeel uit van ons gezin. Woont hij daar, in de hoek van de woonkamer. Een spin. 

Ik wilde hem weghalen, maar iets weerhoudt me.  

Steeds dwaalt mijn blik naar die spin. Hij zit daar maar, bewegingsloos, op een vierkante centimeter. Meer ruimte heeft hij niet nodig. Eindeloos veel geduld. Afwachtend…. hoe lang het ook duurt. 

Afwachtend op een prooi die nadert. Die prooi komt, dat weet hij zeker. Dat voedt zijn geduld. En als het zover is, dán slaat hij toe. razendsnel, genadeloos. De prooi, verstrikt in zijn web. Geen weg terug. 

Die spin. Ik laat ‘m maar. Hij helpt me herinneren: Blijf thuis! 

Na al die maanden, kijken we reikhalzend uit, naar het einde van de zomervakantie. Omdat hij dan weer naar school mag. Zijn wereldje. Zijn bestaan. 

Na al die maanden, waarin zijn ogen en zware stem, ons dagelijks zoeken en vinden met de vraag “tsja doen?” Verwachtingsvol. Maar nog steeds, blijft het een lastige vraag. Althans, is het antwoord erop, lastig. Want ja, wat kunnen we doen? Waar anderen weer hollen, rennen, vliegen, doorgaan, gaat het hier met vallen en opstaan, vallen… en wéér opstaan. Beperkt in vrijheid en meedoen, rijgen de dagen zich aanéén, tot weken, maanden, van thuis de dag doorkomen. Menig cake gebakken, maar de koek raakt nu op. Bij hem en bij ons.  

En daarom snakken we onderhand naar school en schoolvrienden. De enige vrienden die hij heeft. En die hij mist in zijn wereld nu. En is daar meteen ook de angst. Voor contacten op school, met schoolvrienden. Met juffen, meesters, in de taxi. Is het veilig? En voor hoe lang? Met heel ons hart hopen we dat het goed gaat, dat het kan… 

Want zijn eenzaamheid thuis doet ons pijn, onze eigen eenzaamheid terzijde. En onze kracht om er elke dag iets van te maken, neemt af. We zijn moe, op…  Een schril contrast met de tomeloze energie van hen die weer rennen, hollen, doorgaan. Of op de dam staan, voor meer vrijheid in hún bestaan. 

 Reikhalzend kijken we uit naar het eind van de zomervakantie. Laatste loodjes in zicht. Eindelijk. Nog even doorgaan…. Een hittegolf trotseren. En dan…. Tsja, en dan… ? Hij naar school, zijn wereldje, zijn bestaan! en voor ons…dan misschien een beetje ruimte voor omvallen en even niet opstaan? Op hoop van zegen. Door blijven gaan.